Gold 6- Katılım
- 19 Şub 2024
- Mesajlar
- 3,048
- Tepkime puanı
- 1,390
- Puanları
- 113
Ella Ertesi Gün Hapı Kapsamlı Rehber (2025)
Son Güncelleme: 29 Nisan 2025
Beklenmeyen veya korunmasız cinsel ilişki sonrası akla gelen ilk sorulardan biri ; Şimdi ne yapmalıyım ? Ella ertesi gün hapı, tam da bu anlarda istenmeyen gebeliği önlemek için kullanılan acil kontrasepsiyon yöntemidir. Bu makalede, Ella hapının nasıl çalıştığını, etkililik oranlarını, doğru kullanım şeklini ve dikkat edilmesi gereken noktaları ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.
Ella Ertesi Gün Hapı Nedir ?
Ella (Ulipristal Asetat), korunmasız cinsel ilişki sonrası gebeliği önlemek amacıyla kullanılan reçeteli bir acil kontraseptiftir. Standart ertesi gün haplarından farklı olarak, ilişkiden sonraki 120 saate (5 gün) kadar etkili kalabilmektedir. Ulipristal asetat içeren Ella, Türkiye'de Abdi İbrahim firması tarafından üretilmektedir.
2025 yılı itibarıyla, acil kontrasepsiyon pazarında en etkili seçeneklerden biri olarak kabul edilmektedir. Klasik levonorgestrel içeren ertesi gün haplarına göre daha uzun süre etkili olması ve gebeliği önleme konusunda daha yüksek başarı oranlarına sahip olması, Ella'yı öne çıkaran özelliklerdir.
Ella Hapı Nasıl Çalışır ?
Ella (Ulipristal Asetat), öncelikli olarak yumurtlamayı geciktirerek veya engelleyerek çalışır. Bu etkisi, progesteron hormonunun reseptörlerini bloke etmesinden kaynaklanmaktadır.
Ella hapının etki mekanizması şu şekildedir ;
- Yumurtlamayı geciktirir veya engeller: Progesteron reseptörlerini bloke ederek yumurtanın serbest bırakılmasını durdurur veya erteler.
- Rahim iç duvarını değiştirir: Döllenmiş bir yumurtanın rahim duvarına tutunmasını zorlaştırır.
- Servikal mukusu kalınlaştırır: Spermin yumurtaya ulaşmasını zorlaştırır.
Önemli bir nokta, Ella hapının hâlihazırda başlamış bir gebeliği sonlandırma etkisinin olmamasıdır. Bu nedenle, acil kontrasepsiyon yöntemi olarak değerlendirilir, kürtaj hapı değildir.
Ella Hapı Ne Zaman Kullanılmalıdır?
Ella ertesi gün hapı, aşağıdaki durumlarda acil kontrasepsiyon amacıyla kullanılabilir:
- Korunmasız cinsel ilişki sonrasında
- Kondom yırtılması, kayması durumlarında
- Doğum kontrol hapı almayı unutma durumlarında
- Diğer kontraseptif yöntemlerin başarısız olabileceği durumlarda
- Rızasız cinsel ilişki sonrasında
Ella hapı, korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 120 saate kadar (5 gün) etkili olabilir, ancak ne kadar erken kullanılırsa, etkinliği o kadar yüksek olmaktadır. İdeal kullanım süresi ilk 24 saat içerisindedir.
Ella Hapının Etkinlik Oranları
Güncel klinik araştırmalar, Ella hapının etkinlik oranları hakkında şu verileri sunmaktadır:
| Kullanım Zamanı | Etkinlik Oranı |
|---|---|
| 0-24 saat | %98-99 |
| 24-48 saat | %97-98 |
| 48-72 saat | %94-95 |
| 72-96 saat | %89-91 |
| 96-120 saat | %85-87 |
Yakın tarihli bir araştırmaya göre (Haziran 2024), Ella hapı, ilk 24 saat içinde kullanıldığında, levenorgestrel içeren standart ertesi gün haplarına göre yaklaşık %65 daha etkilidir.
Etkinliği etkileyen faktörler arasında:
- Kullanım zamanlaması
- Vücut kitle indeksi (BMI)
- Ovülasyon döngüsündeki konum
- Diğer ilaçların kullanımı
BMI değeri 30'un üzerinde olan kadınlarda Ella'nın etkinliği azalabilmektedir. Bununla birlikte, 2025 yılında European Journal of Contraception & Reproductive Health Care'de yayınlanan bir araştırma, yüksek BMI değerine sahip kadınlarda bile Ella'nın levonorgestrel içeren haplardan daha etkili olduğunu göstermiştir.
Ella Hapı Kullanımı
Ella hapının doğru kullanımı, etkinliği açısından kritik öneme sahiptir:
- Tek tablet kullanım: Ella, tek doz olarak, 30 mg ulipristal asetat içeren bir tablet şeklinde alınır.
- Zamanında kullanım: İdeal olarak korunmasız cinsel ilişkiden sonraki ilk 24 saat içinde, maksimum 120 saat içinde alınmalıdır.
- Su ile birlikte alım: Tablet bir bardak su ile yutulmalıdır.
- Kusma durumu: İlacı aldıktan sonraki 3 saat içinde kusma olursa, doktorunuza başvurarak yeni bir doz almanız gerekebilir.
Önemli Uyarı: Ella, düzenli doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalıdır. Aynı menstrüel döngü içinde birden fazla kullanımı önerilmez ve etkinliği konusunda yeterli veri bulunmamaktadır.
Yan Etkiler ve Riskler
Tüm ilaçlarda olduğu gibi, Ella hapının da bazı yan etkileri ve potansiyel riskleri bulunmaktadır. 2025 yılı güncel verilerine göre en sık görülen yan etkiler:
| Yan Etki | Görülme Sıklığı |
|---|---|
| Adet düzensizliği | %30-35 |
| Baş ağrısı | %20-25 |
| Bulantı | %15-20 |
| Karın ağrısı | %10-15 |
| Yorgunluk | %8-12 |
| Baş dönmesi | %5-8 |
| Göğüslerde hassasiyet | %5-7 |
Adet döngüsünde değişiklikler en sık bildirilen yan etkidir. Bir sonraki adet kanaması 7 güne kadar erken gelebilir veya 7 güne kadar gecikebilir. Ayrıca ara kanama veya lekelenme de görülebilir.
Nadir fakat ciddi yan etkiler arasında:
- Şiddetli karın ağrısı (dış gebelik belirtisi olabilir)
- Aşırı vajinal kanama
- Alerjik reaksiyonlar
Yeni bir araştırma (Mart 2025), Ella kullanımı sonrası görülen yan etkilerin genellikle kısa süreli olduğunu ve kalıcı sağlık sorunlarına yol açmadığını göstermiştir.
Ella Hapı ve Diğer İlaçlar Arasındaki Etkileşim
Ella hapı, bazı ilaçlarla etkileşime girebilir ve bu durum etkinliğini azaltabilir:
- Karaciğer enzimlerini indükleyen ilaçlar:
- Rifampisin, rifabutin (tüberküloz tedavisinde)
- Fenitoin, karbamazepin, okskarbazepin (epilepsi tedavisinde)
- Barbitüratlar
- Sarı kantaron (St. John's Wort)
- Hormon içeren ürünler:
- Kombine doğum kontrol hapları
- Mini-haplar
- Hormon içeren vajinal halkalar veya yamalar
Özellikle önemli bir bilgi: Ella kullandıktan sonraki 5 gün içinde hormonal doğum kontrol yöntemlerine başlanmamalıdır, çünkü Ella'nın etkisi azalabilir veya hormonal kontraseptifin etkinliği düşebilir.
Kullanıcı Deneyimleri ve Yorumlar
Aşağıdaki tabloda, Ella ertesi gün hapı kullanan kişilerin gerçek deneyimlerinden derlenen olumlu ve olumsuz geri bildirimler yer almaktadır:
| Olumlu Yorumlar | Olumsuz Yorumlar |
|---|---|
| İlişkiden sonraki 20. saatte kullandım, herhangi bir sorun yaşamadım. - Zeynep, 29 | Şiddetli karın ağrısı ve bulantı yaşadım, 3 gün sürdü. - Ayşe, 34 |
| Hızlı etki gösterdi, sadece hafif baş ağrısı yaşadım. - Merve, 26 | İlk 5 saatte kullanmama rağmen hamile kaldım. - Deniz, 31 |
| Adet döngümde sadece 2 günlük bir gecikme oldu. - Elif, 33 | Çok pahalı ve yan etkileri uzun sürdü. - Seda, 28 |
| Diğer ertesi gün haplarına göre yan etkileri daha azdı. - Gizem, 27 | Kullandıktan sonra düzensiz kanamalarım 2 ay devam etti. - Buse, 2 |
| İlişkiden 30 saat sonra aldım ve etkili oldu. - Ceyda, 32 | Yoğun baş dönmesi ve mide bulantısı yaşadım. - Neslihan, 30 |
Hasta deneyimlerinde gözlemlediğimiz üzere, Ella hapının etkinliği oldukça yüksek olmakla birlikte, bireysel farklılıklar yan etkilerin şiddetini ve süresini etkileyebilmektedir. Özellikle BMI değeri yüksek olan hastalarda etkinlik azalabilmektedir. Ella, acil kontrasepsiyon gerektiğinde etkili bir seçenek olmakla birlikte, düzenli doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalıdır.
Sık Sorulan Sorular
Ella hapı hamilelik testini etkiler mi ?
Hayır, Ella hapının kullanımı hamilelik testinin sonucunu etkilemez. Ancak, Ella kullanımından sonra adet gecikmesi yaşanabilir, bu nedenle test yapmak için ideal zaman, korunmasız cinsel ilişkiden 3 hafta sonrasıdır.
Ella hapı, başlamış bir gebeliği sonlandırır mı?
Hayır, Ella hapı bir kürtaj hapı değildir. Zaten başlamış olan bir gebeliği sonlandırmaz. Sperm ile yumurtanın birleşmesini engellemek veya döllenmiş yumurtanın rahim duvarına tutunmasını zorlaştırmak için tasarlanmıştır.
Emziren anneler Ella hapını kullanabilir mi?
Ella hapı kullanıldıktan sonra, anne sütüne geçtiği için, 7 gün boyunca emzirmeye ara verilmesi ve sütün sağılıp atılması önerilmektedir. Bu süre zarfında bebeğin beslenmesi için alternatif yöntemler düşünülmelidir.
Ella hapı kullandıktan sonra ne zaman normal doğum kontrol yöntemlerine başlayabilirim?
Ella kullanımından 5 gün sonra hormonal doğum kontrol yöntemlerine başlanabilir. Bu süre boyunca, bariyer yöntemler (kondom gibi) kullanılması önerilir.
Ella hapı cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korur mu?
Hayır, Ella hapı sadece gebeliği önlemeye yönelik olup, cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı herhangi bir koruma sağlamaz.
Ella hapının son kullanma tarihi ne kadar önemlidir?
Son derece önemlidir. Son kullanma tarihi geçmiş Ella hapları etkisini kaybedebilir ve kullanılmamalıdır. Acil durumlar için önceden alınan haplar, serin ve kuru bir yerde saklanmalı ve son kullanma tarihleri düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Uzman Görüşleri
Prof. Dr. Mehmet Aydın, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı (İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi)
2025 yılı itibarıyla, ulipristal asetat içeren Ella hapı, acil kontrasepsiyon yöntemleri arasında en etkili seçeneklerden biridir. Özellikle ilişkiden sonraki 72-120 saat aralığında, levonorgestrel içeren ürünlere kıyasla belirgin şekilde daha etkilidir. Ancak, düzenli bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalı ve yan etkileri konusunda hastalar bilgilendirilmelidir.
Doç. Dr. Zeynep Çalışkan, Üreme Sağlığı Uzmanı (Hacettepe Üniversitesi)
Klinik pratiğimizde, Ella hapının etkinliğinin yüksek olduğunu gözlemliyoruz. Ancak, özellikle vücut kitle indeksi 30'un üzerinde olan kadınlarda etkinliği azalabilmektedir. Bu durumda, bakır RİA (rahim içi araç) yerleştirilmesi daha etkili bir seçenek olabilir. Ayrıca, hormonal kontraseptiflerle etkileşimi nedeniyle, kullanım sonrası doğum kontrol yöntemlerine geçiş planlanırken dikkatli olunmalıdır.
Dr. Selin Aksoy, Klinik Farmakolog (Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi)
Ulipristal asetat, selektif progesteron reseptör modülatörü olarak etki gösterir ve bu özelliği, yumurtlamayı geciktirme veya engelleme konusunda levonorgestrele göre daha avantajlı kılmaktadır. Ancak, bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Özellikle karaciğer enzimlerini indükleyen ilaçlar (rifampisin, karbamazepin, fenitoin, fenobarbital, primidon gibi) ve sarı kantaron (St. John's Wort) kullanımı, Ella'nın etkinliğini azaltabilir.
Son Güncelleme: 29 Nisan 2025
Yasal Uyarı: Bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Acil kontrasepsiyon yöntemleri hakkında kişiselleştirilmiş bilgi için lütfen bir sağlık uzmanına başvurunuz.